Springende zalm in een rivier vol met vis

Wat kunnen we leren van Estland?

Al een uur lang rijden we door de binnenlanden van Estland voordat we eindelijk stoppen midden in het bos. Het is 20:00 uur ’s avonds en we moeten nog eens een uur lopen naar een zijstroom van de rivier Parnü. Een cruciale rivier voor de natuur van Estland die stroomt door een ongerept landschap en waarvan grote delen nog nauwelijks zijn aangetast door de mens. Wat is het hier prachtig. De zon gaat langzaam onder, de stilte wordt slechts onderbroken door vogelgeluiden en insecten. Er zijn hier beren, wolven en elanden. Ik voel hun aanwezigheid en ik ben continue naar ze op zoek. Voetsporen van elanden zijn het resultaat van onze zoektocht, evenals honderden muggenbulten.

3.000 km rivier weer vrij stromend

Deze wilderniservaring is een mooie afwisseling met het programma overdag. Ik ben in Estland voor een conferentie over het herstellen van rivieren. Estland is een voorloper op dit gebied. Door het verwijderen van een aantal dammen is 3.000 km aan rivierlandschap weer vrij stromend gemaakt. Het collectief Dam Removal Europe, waarvan wij onderdeel uitmaken, organiseert een seminar en een bezoek aan projecten in het veld. Dit zijn lange dagen, waarbij veel kennis wordt uitgewisseld en afspraken worden gemaakt over onze toekomstige samenwerking. Met 22 nationaliteiten samenwerken en kennis uitwisselen is een geweldige ervaring.

Het verdwijnen van diersoorten

Het verwijderen van dammen wordt door overheden steeds vaker gezien als dé manier om rivieren te herstellen, ecosystemen te laten bloeien en vismigratie weer mogelijk te maken. Decennia lang hebben wij ons rivierennetwerk in Europa volgebouwd met dammen, stuwen en sluizen. Het gevolg; opgeknipte rivieren, met als ultieme uitkomst, het verdwijnen van diersoorten. Op veel plekken in Europa is de zalm hierdoor bijvoorbeeld uitgestorven. De overheid van Estland wilde dit graag terugdraaien en heeft een aantal dammen in de Parnü-rivier verwijderd.

'Mijn hart maakt een sprong'

De laatste dag van mijn reis bezoeken we nog een project. Ik kan mijn ogen niet geloven. Zodra wij aankomen op de plek waar vroeger een 100 meter lange dam de rivier doorkruiste, zien we een rustieke rivierbedding. Snel stromend water, langs grote keien, over beddingen vol kiezels. En warempel; de rivier zit vol met vis. Ik zie groepjes stekelbaarsjes langs de oever, maar mijn hart maakt echt een sprong zodra we de eerste zalmen het water uit zien springen.

Dit is pas het begin. Steeds meer projecten laten zien hoe effectief en relatief eenvoudig wij onze Europese rivieren weer kunnen herstellen. Samen met overheden en lokale gemeenschappen verwijderen we de komende jaren honderden kleine en grote dammen.

Help jij mee?!

Wil jij bijdragen aan het verwijderen van dammen in Europa om zo vrij stromende rivieren te bevorderen? Dam Removal Europe houdt een crowdfunding voor het verwijderen van Europese dammen. Dam Removal Europe is een samenwerking tussen WWF en Europese partners die werken aan het herstellen van rivieren, door vismigratie mogelijk te maken en zo bij te dragen aan het bevorderen van ecosystemen. Lees er meer over op de website van Dam Removal Europe.