Inheemse bomen en exotisch fruit

In het Braziliaanse deel van het Atlantisch Regenwoud vind je de regio Serra do Urubu-Murici. Hier staat nog slechts 2 procent van het oorspronkelijk bos overeind. Je vindt er 18 met uitsterven bedreigde vogelsoorten, 237 vogelsoorten in totaal en 35 zoogdiersoorten waaronder een recent voor de wetenschap ontdekte soort die nergens anders voorkomt: het dwergstekelvarken.

Deze dieren delen hun leefomgeving met kleinschalige boeren die stukken land beheren met afmetingen tussen 10 en 50 hectare. Ze verbouwen producten als suikerriet, bananen en verschillende soorten fruit en groente. De afgelopen jaren merkten deze boeren dat de omgeving steeds droger werd, en dat het land gevoeliger werd voor modderstromen: een direct gevolg van de ontbossing.

Een aantal boeren maakt daarom de overstap naar agroforestry: het mixen van verschillende soorten bomen zoals inheemse bomen, exotische fruitbomen, houtbomen en 'service trees'; bomen die ecosysteemdiensten leveren aan de omgeving, zoals het opslaan van stikstof en zo fungeren als bemester of het bieden van schaduw door hun snelle groei. Goed voor de boeren én goed voor de natuur.

Zaden uit het regenwoud

Door op verschillende stukken land inheemse bomen en struiken te planten ontstaan er weer aaneengesloten stukken bos – of corridors – zodat dieren zoals het stekelvarken en de met uitsterven bedreigde vogels weer veilig kunnen migreren. De zaden voor deze bomen worden verzameld in het regenwoud en opgekweekt in speciale kwekerijen.

Naast het herstellen van bos worden ook waterbronnen en de watertoevoer verbeterd. Om te laten zien hoe agroforestry werkt en welke voordelen het oplevert zijn in de regio twee Agroforestry Demonstrative Units opgezet. Samen met de landeigenaren is een samenstelling ontworpen die inkomsten oplevert én goed is voor de natuur. Maak kennis met Antônio en João!

Antônio José de Souza (57)

De familie van Antônio woont al ruim 250 jaar in de regio. Samen met zijn vrouw Nazaré woont hij in Vale da Pelada, zijn twee kleinkinderen komen elke vakantie bij hen logeren. Hij verbouwt verschillende gewassen, zoals fruit, maïs en bonen, en hij houdt kippen en bijen. Antônio maakt deel uit van een groep boeren die het voortouw heeft genomen in de transitie naar agroforestry. Zo gebruikt hij bijvoorbeeld geen bestrijdingsmiddelen, en plant hij limoen, mango, avocado, koffie en medicinale planten tussen zijn bananenbomen.

João Evangelista Pereira de Lima (48)

João woont samen met zijn vrouw en dochtertje, en zit in het bestuur van de Association of Farmers in de regio. Zijn doel is om de boerengemeenschap samen te brengen en te versterken. “Er zijn veel uitdagingen. Mensen denken vaak negatief, maar er is altijd een oplossing. We moeten samen denken en werken, voor een betere toekomst. Ik ontdekte agroforestry toen ik in São Paulo woonde. Ik wil bomen, een bos rond mijn huis, gevuld met vogels en dieren. Ik wil de natuur niet kapotmaken, we moeten planten, beschermen en ons best doen”, zegt hij.

Er komt regelmatig een collega langs van SAVE Brasil om het verloop te bespreken en te kijken tegen welke uitdagingen de boeren aanlopen. Zo kunnen we hen beter ondersteunen en zorgen dat mens, dier en natuur profiteren van agroforestry. Ook wordt twee keer per jaar onderzoek gedaan naar de vogels die er leven. Bij Antônio werden de eerste keer 19 soorten geteld, bij João 20. Zo werd bijvoorbeeld de prachtige – en met uitsterven bedreigde – zevenkleurige tangare gespot!