WWF / Vincent Kneefel

De grootste vis ter wereld

Grote vriendelijke reus: de walvishaai

  • Status: Bedreigd
  • Elke walvishaai heeft z’n eigen stippenpatroon, net zo uniek als een vingerafdruk

De walvishaai

Ook al is deze haai gemiddeld 12 meter lang, ze vormen geen gevaar voor mensen. Het zijn namelijk vissen die via een filter plankton eten en ze hebben geen grote tanden om andere vissen of dieren mee te eten. Hun grote mond staat open wanneer ze rondzwemmen in de oceaan, om veel water op te vangen waar de kleine plankton in leeft. In een uur kan er wel 6000 liter water door hun kieuwen spoelen.

Walvishaaien maken verre reizen en migreren grote afstanden om eten te vinden. Walvishaaien zwemmen bijvoorbeeld elk jaar van de Galapagos eilanden via de Stille Oceaan naar de kust van Ecuador en Peru. Ecuador is een belangrijk gebied voor de walvishaai; in een recent onderzoek was 90% van de onderzochte walvishaaien in die regio zwanger. De haaien zwemmen vooral in gematigde en tropische gedeeltes van de oceaan. Ze zwemmen niet erg snel, hun gemiddelde snelheid ligt rond de 5 kilometer per uur.

Het zijn makkelijk herkenbare dieren. Door de witte stippen op hun grijze huid en hun grootte zijn ze erg populair onder snorkelaars en duikers. De walvishaaien bevinden zich ook regelmatig rond de oppervlakte van het water, ook al kunnen ze ook duiken tot 1000 meter diepte.

Jürgen Freund / WWF

De walvishaai kan wel 12 meter lang worden, dit is net zo groot als een bus in het openbaar vervoer!

Wat is er aan de hand?

Walvishaaien leveren veel geld op op internationale markten. De vraag naar hun waardevolle vlees, vinnen en oliën zorgt ervoor dat ze erg gewild zijn in de handel en dat betekent dat er nog veel op deze vissoort gejaagd wordt.

De dieren ondervinden ook moeilijkheden doordat ze erg populair zijn bij toeristen. Walvishaaien voeden graag in grote groepen, wat voor toeristen indrukwekkend is om te zien. Grote groepen snorkelaars en duikers zwemmen stukken met de dieren mee. Hun voedingspatronen worden hierdoor in de war geschopt, want het stoort de dieren en hun prooien.

Waarom is het belangrijk om de walvishaai te beschermen?

Deze rustige reus van de zee zwemt graag verre afstanden naar plekken overal ter wereld, op zoek naar plankton. Plekken waar walvishaaien regelmatig komen tonen aan waar veel plankton aanwezig is en waar de oceaan in goede gezondheid verkeert. Deze grootste vis van de zee is een bijzondere diersoort, hij kan wel 150 jaar overleven en leeft ook al heel lang op onze planeet: WWF wil dit mooie dier graag behouden en beschermen.

WWF / Vincent Kneefel

Waardoor wordt de walvishaai bedreigd?

  • 1

    Snorkelende toeristen

    Zwemmen tussen de walvishaaien is een populaire bezigheid onder toeristen. Snorkelend kun je deze dieren al zien, omdat ze zich regelmatig aan de oppervlakte van heldere wateren bevinden. Het is echter op sommige plekken een probleem geworden, omdat dit het natuurlijke gedrag van de dieren kan verstoren. Regelmatig zorgen toeristische organisaties ervoor dat de walvishaaien op een bepaalde plek zijn doordat ze de dieren eten geven. Vaak proberen de toeristen de dieren aan te raken, wat ze in de war en soms ook ziek kan maken.

  • 2

    Vervuiling van de oceaan

    De oceaan is vervuild door afval van mensen dat terecht komt in het leefgebied van zeedieren. Plastic tasjes, flesjes, blikjes en nog veel meer drijft er rond. Omdat walvishaaien vooral aan de oppervlakte eten, waar ook veel plastic soep te vinden is, krijgen ze dit afval binnen. Walvishaaien worden hierdoor vergiftigd als ze dit per ongeluk opeten, doordat ze hun enorme mond openen voor plankton. Ze kunnen dit moeilijk uitspugen en zo kunnen ze erin stikken. Eén plastic tasje kan een walvishaai al doden.

    Lees verder
  • 3

    Verstrikking in netten

    De zee ligt vol met plastic afval, maar ook met netten en vislijnen. Walvishaaien raken hier regelmatig in verstrikt. Vaak zijn de vissers op zoek naar andere vissoorten om te vangen, maar vangen per ongeluk ook walvishaaien. De dieren raken hierbij gewond of sterven. 

  • 4

    Verstoring door scheepvaart

    Vele dingen factoren hebben het leefgebied van de walvishaai veranderd. Toeristen gaan bijvoorbeeld in boten op zoek naar de dieren. Geluid en vervuiling van deze boten en andere scheepvaart verstoort het gedrag van de dieren. Ze komen ook regelmatig in botsing met de boten, omdat ze zich vaak aan de oppervlakte van het water bevinden.

    Lees verder

Wat doet WWF?

WWF doet onderzoek naar de gewoontes van walvishaaien en probeert zo meer te weten te komen over de leefwijze van de dieren. Dit gebeurt door middel van satelliet-tags zodat we ze kunnen volgen, sonar apparaten en digitale camera’s. Met de vergaarde informatie kunnen we beter inzien hoe de dieren het best beschermd kunnen worden. Sinds 2007 zijn er bijvoorbeeld 458 individuele walvishaaien geïdentificeerd in de Filipijnen. Walvishaaien zijn goed te identificeren. Door hun unieke patronen van vlekken en strepen, hebben ze ieder een eigen uiterlijk.

De vervuiling in de oceanen is een grote bedreiging voor veel zeedieren. WWF probeert ervoor te zorgen dat onze oceanen minder vervuilen en dat de dieren die er leven minder problemen ervaren. We werken bijvoorbeeld aan een initiatief dat steden bewuster laat omgaan met hun plastic afval. Ook proberen we het plasticprobleem bij de bron aan te pakken en het is hoog tijd voor politieke actie. Er tekenden meer dan 2 miljoen mensen wereldwijd een petitie voor een plasticvrije oceaan. Mede dankzij deze petitie hebben de VN-lidstaten tijdens de milieuconferentie begin maart 2022 besloten dat er een internationaal bindend verdrag moet komen om plastic vervuiling te stoppen.

In samenwerking met lokale toeristenorganisaties werkt WWF in de Filipijnen, Indonesië en Mexico aan de bescherming van de walvishaai. Het toerisme is erg belangrijk voor de lokale bevolking, omdat activiteiten zoals snorkelen met walvishaaien veel geld opleveren. Toerisme kan bijdragen aan de bescherming van de dieren, omdat zij de walvishaai graag willen zien. Het is wel belangrijk dat er op verantwoorde manier omgegaan wordt met de haai. Door goed om te gaan met toeristen kan dit prachtige dier beter beschermd worden.

Verantwoord snorkelen met walvishaaien

Als je gaat snorkelen met een walvishaai, let op de volgende dingen:

  • Kies een reisorganisatie waarbij het welzijn van dieren voorop staat
  • Volg de instructies van de gids
  • Hou minstens 3 meter afstand van de haai
  • Maak geen herrie of onverwachte bewegingen
  • Fotograferen mag, maar zonder flits
  • Geef de dieren geen eten
  • Blijf niet te lang in het water, maximaal een uur
  • Als de haai wegzwemt, ga hem niet achterna. Laat het dier met rust als hij dat aangeeft.
 

Meer weten?

Jacob Degee / WWF-Hong Kong
Haaiensoorten
Haaiensoorten
Lees meer over verschillende soorten haaien.
Shutterstock / Rich Carey / WW
Oceanen
Oceanen
Lees meer over deze mooie, maar kwetsbare onderwaterwereld.

Gerelateerde artikelen

Krachtige Caribische koraalriffen onder druk

De opeenstapeling van onder andere opwarming van het zeewater door de klimaatcrisis, ziektes, overbevissing en toerisme eisen hun tol. En de gevolgen zijn zichtbaar.
Meer info
Casper Douma / WWF

Op pad met de zeeschildpad!

Ik was nodig in het veld bij het Nederlandse Cariben programma van WWF-NL vanuit Bonaire.
Meer info
Joost van Uffelen / WWF

Hoop voor haaien en roggen

Deze blog schrijf ik in het kader van Shark Awareness Day. Deze jaarlijks terugkerende dag is heel belangrijk want haaien en ook roggen (elasmobranchen) hebben dringend onze aandacht nodig. We zitten namelijk middenin een haaien- en roggencrisis.
Meer info
Jürgen Freund / WWF

Pakistaanse vissers redden walvishaaien

Sinds de start in 2012 van de samenwerking tussen Pakistaanse vissers en WWF-Pakistan zijn in totaal 110 walvishaaien veilig vrijgelaten door getrainde vissers. En dat is best een hele prestatie als je weet dat dit de grootste vissoort op aarde is. De dieren worden wel 12 meter lang! De vissers weten hoe ze kunnen voorkomen dat de dieren in de netten komen, maar ook hoe ze de dieren veilig kunnen redden en ook waarom zij deze dieren zouden moeten willen redden. Inmiddels zijn er in 2019 en 2020 geen gevallen meer van walvishaai-sterfte gemeld.
Meer info
Daniel Antunez / MarineTraffic.com

Honderden vissersschepen bedreigen natuur bij Galapagoseilanden

In juli ontdekte de Ecuadoraanse marine 260, voornamelijk Chinese, vissersschepen nabij de beschermde wateren rond de Galapagoseilanden. De schepen komen elk jaar naar de wateren rond de Galápagoseilanden, maar de vloot van dit jaar is één van de grootste die de afgelopen jaren is gezien. De vissers werpen er hun kilometerslange visnetten en -lijnen uit met desastreuse gevolgen voor de unieke onderwaternatuur rond de eilanden. Volgens Chinese media is de vloot voor drie maanden gestopt met vissen. De Ecuadoraanse marine geeft aan dat de vloot nog steeds aanwezig is. Volgens experts van het Wereld Natuur Fonds is uitbreiding van het beschermde gebied rond de eilanden noodzakelijk zodat de onderwaternatuur beter beschermd wordt.
Meer info
Elke Bojanowski / WWF-HK

Haai Five! Het is Shark Awareness Day

Het is internationale Shark Awareness Day, een dag die haaien verdienen vanwege hun belangrijke rol in de natuur. Vandaag zetten we ze dan ook graag in the spotlight. Dat doen we aan de hand van vijf bijzondere manieren waarop haaien (maar ook roggen, die aan haaien verwant zijn), de wereld een handje helpen. Wist je bijvoorbeeld dat haaien helpen bij het tegengaan van klimaatverandering? Of dat ze onze zuurstofbronnen beschermen?
Meer info
Antonio Busiello / WWF-US

Wat kan ik doen?

De natuur heeft jouw hulp nodig

Word donateur

Help mee door de natuur structureel met ons te beschermen voor een vast bedrag per maand. Je ontvangt hierbij eventueel een leuk welkomstcadeau. Samen kunnen we werken aan een prachtige wereld vól natuur!