Europese rivieren behoren tot de meest gefragmenteerde ter wereld. Barrières in rivieren - zoals dammen voor waterkracht - zijn een belangrijke oorzaak voor de afname van 93% in zoetwaterpopulaties van Europese trekvissen zoals de zalm en steur in de afgelopen decennia. Het verwijderen van barrières in rivieren is de snelste en gemakkelijkste maatregel om natuur te herstellen. In korte tijd verbetert de waterkwaliteit dramatisch, kunnen vissen weer migreren, bossen komen tot leven en aantallen wilde dieren - in het water en op het land – nemen een vlucht. Het resulteert in een robuuster watersysteem dat beter bestand is tegen de gevolgen van klimaatverandering. Vrij stromende rivieren kunnen hoogwater beter opvangen, water bufferen voor droge periodes en bieden een aantrekkelijk uitloopgebied voor miljoenen mensen.
Herstel in Nederland
Ook in Nederland zijn nog volop mogelijkheden om rivieren en beken vrijer te laten stromen. De studie geeft aanleiding om de situatie in Nederland verder onder de loep te nemen. Dit jaar wordt het nationaal waterprogramma voor de periode 2022-2027 en de uitwerking ervan per stroomgebied herzien. Dit biedt een uitgelezen kans om het verwijderen van barrières als maatregel op te nemen voor het herstel van rivieren, beken en uiterwaarden en zo te voldoen aan de Europese waterkwaliteitsdoelen die in 2027 gehaald moeten worden. Op dit moment scoren veel stroomgebieden een onvoldoende. Vooralsnog zijn er in Nederland geen concrete plannen om waterkrachtcentrales te verwijderen.
Nederland neemt het voortouw met het heropenen van de Haringvlietsluizen en de aanleg van een vismigratierivier door de Afsluitdijk. Het verwijderen van barrières zullen de kansen voor terugkeer van trekvissen verder vergroten.
Bas Roels, zoetwaterexpert bij WWF-NL: “In Nederland is het aandeel energie uit waterkracht slechts 0,3% van de totale energieproductie. Terwijl het verwijderen van deze centrales enorme voordelen biedt voor trekvissen. Je kunt je afvragen of we dit soort energie in Nederland wel moeten willen opwekken.”
