Donderdag 10 december werd in de Tweede Kamer gediscussieerd over de aanpak om het overschot aan stikstof terug te dringen. Om de biodiversiteit in Nederlandse natuurgebieden goed te kunnen herstellen en blijvend te beschermen, is het noodzakelijk om de uitstoot van stikstof bij de bron te verminderen. Minder stikstofuitstoot is ook van belang voor onze gezondheid, want het overschot aan ammoniak en stikstofoxiden veroorzaakt schadelijke luchtvervuiling. Voor het behoud van natuur en een gezonde leefomgeving adviseren wetenschappers én de commissie Remkes dat de huidige Nederlandse stikstofuitstoot met minimaal 50% moet worden verminderd in de komende 10 jaar. In de voorgestelde stikstofwet kiest het kabinet echter slechts voor een reductie van 26% tot 2030. De maatregelen waarmee het kabinet die vermindering wil bereiken, zijn bovendien vrijblijvend en niet altijd bewezen effectief.
Met dank aan SP en D66 kwam er woensdagavond een compromis op tafel: wel een totale reductie van 50% van de stikstofuitstoot, maar dan pas in 2035. Met deze aanpassing lijkt de wet nu op een meerderheid te kunnen rekenen. Het compromis is een verbetering, maar biedt nog altijd onvoldoende zekerheid of de natuur daar wel op tijd mee hersteld kan worden. Er is grote kans dat de natuur nog steeds verslechtert omdat in veel natuurgebieden ook na 2030 nog een overmaat aan schadelijke stikstof is en de vrijblijvendheid van het maatregelenpakket naar verwachting te weinig oplevert.
De lage reductie en het voorgestelde maatregelenpakket zorgen ook voor grote twijfels over de juridische houdbaarheid van de nieuwe wetgeving. De Raad van State verwees in 2019 de toenmalige stikstofaanpak naar de prullenbak, met grote problemen voor woningbouw, vergunningverlening en economische activiteiten tot gevolg. Nu loopt ook het nieuwe voorstel van het kabinet dat risico.
Zorgelijk, denkt het Wereld Natuur Fonds. “De boodschap over stikstof is simpel: we moeten nu aan de bak met een stevige vermindering van de uitstoot. Door scherpe keuzes uit de weg te gaan, worden de gevolgen op termijn alleen maar groter, duurder en ingewikkelder. En het belangrijkste: we verliezen onze meest kwetsbare natuur,” zegt Natasja Oerlemans, expert bij het Wereld Natuur Fonds. “De ambitie voor het terugdringen van de uitstoot van stikstof moet fors omhoog voor de komende tien jaar. Dat kan door nu in te zetten op een natuurvriendelijke landbouw en boeren te stimuleren mét natuur te werken in plaats van ertegen. Het combineren van natuur met andere grote uitdagingen zoals klimaatverandering, waterveiligheid en droogte; het is allemaal mogelijk en draagt bij aan een gezonde leefomgeving voor mens en natuur. Onze oproep: durf de keuzes te maken die nu echt nodig zijn en wel een oplossing zijn. Maak van deze crisis een kans.”
