Op 12 juli 2023 stemde het Europees Parlement voor een nieuwe Europese Natuurherstelwet die aangetaste natuur in Europa en Nederland moet helpen herstellen.

Samen met internationale maatschappelijke organisaties stuurde WWF een brief aan ministers en Europarlementsleden. En meer dan een miljoen Europese burgers spraken hun steun voor de wet uit door deze brief te ondertekenen.

Nu het Europees Parlement een voorstel voor de Natuurherstelwet heeft gesteund, zullen de EU-Commissie, de Europese Raad (met daarin de natuur- en milieuministers van de lidstaten) en het Europese Parlement onderhandelen over hoe de wet eruit zal gaan zien. De zogenaamde trialoog, het overleg tussen deze drie partijen over de Natuurherstelwet, is al van start gegaan.

Dit proces is cruciaal. Want ook al heeft het Europese Parlement (EP) ingestemd met een nieuwe wet, wat een grote politieke overwinning was, is de tekst van het wetsvoorstel sterk afgezwakt door alle aanpassingen. Zoals het er nu uitziet biedt de wet zoals het EP hem wil hebben niet de impact op de biodiversiteit en het klimaat die we nodig hebben. Gelukkig willen de Commissie en de lidstaten wel een ambitieuze wet. Om zoveel mogelijk ambitie terug te brengen in het wetsontwerp zullen wij druk blijven uitoefenen op de instellingen en blijven vechten voor Europa's natuur zolang dat nodig is.

Uiteindelijk zal de definitieve wetstekst nogmaals aan de lidstaten én het Europees Parlement worden voorgelegd. Naar verwachting is dat eind 2023/begin 2024. Normaal is dat een formaliteit, maar bij deze wet kan het opnieuw heel spannend worden. Pas na goedkeuring zal de Natuurherstelwet in werking treden. Het eerste wat er dan moet gebeuren is dat de lidstaten een eigen Nationaal Natuurherstelplan moeten maken.

Ons werk is dus nog niet gedaan!

Onze strijd is nog niet voorbij. De oppositie heeft bewezen dat ze tot het uiterste zal gaan om de Europese burgers een eerste wet te ontzeggen die de klimaat- en de biodiversiteitscrisis tegelijkertijd effectief zou aanpakken.

Mede dankzij de samenwerking van internationale maatschappelijke organisaties en de stem van meer dan één miljoen Europese burgers vóór een nieuwe natuurherstelwet is het dubbeltje de goede kant op gevallen.

Burgers verdienen deze positieve wet die hen wil beschermen tegen de verschrikkelijke gevolgen van klimaatverandering en natuurverlies. Elke dag dat er weer ergens ter wereld een temperatuurrecord wordt gebroken, realiseren we ons pijnlijk waartoe voortdurende natuurvernietiging leidt.

Natuur in Nederland

Geruisloos verdwijnen zeldzame, maar ook heel gewone planten en dieren uit ons land. Elk jaar weer. Als het gaat om oppervlakte beschermde natuur bungelt Nederland onderaan de lijst Europese landen. Hetzelfde geldt voor de waterkwaliteit door vervuiling van onder andere mest, lozingen en andere verontreinigingen.

Van de oorspronkelijk in Nederland voorkomende soorten is gemiddeld nog maar een fractie van hun populatie over, zelfs met konijnen gaat het slecht. Deze afname is ook slecht nieuws voor ons als mens. Want als soorten verdwijnen stort het kaartenhuis van de natuur in elkaar. In de natuur is namelijk alles van elkaar afhankelijk. We kunnen niet zonder natuur. Niemand niet.

Wat houdt natuurherstel precies in?

Natuurherstel betekent het verbeteren van de ecologische staat van ecosystemen die zijn gedegradeerd, beschadigd of vernietigd. En het betekent ook het terugbrengen van (meer) natuur en biodiversiteit in alle ecosystemen: steden, landbouwgronden, bossen, zee, rivieren, wetlands.

Dat kan bijvoorbeeld door uitgedroogde veengebieden te vernatten, monocultuurbossen diverser te maken met inheemse soorten, dammen weg te halen, uiterwaarden te herstellen, hagen aan te planten in landbouwgebieden, verdwenen diersoorten uit te zetten, de druk van vervuiling (stikstof, pesticiden) weg te nemen, versnipperde natuurgebieden met elkaar te verbinden, rivieren vrij te laten stromen en nog veel meer.

Kortom: de natuur weer de ruimte geven om te groeien en te bloeien.

Gezondere natuur biedt juist kansen

Bijna 9 van de tien Nederlanders (88%) vinden natuur in Nederland essentieel. 69% vindt dat er méér natuur zou moeten komen, blijkt uit onderzoek van I&O Research in 2022. Maar ja, het kabinet…

Nederland stemde in juni tegen de Europese natuurherstelwet vanwege het zogeheten ‘verslechteringsverbod’ dat de bouw van woningen of de aanleg van wegen onmogelijk zou maken. Nederland heeft er moeite mee dat er afspraken worden gemaakt over natuurherstel met een concrete deadline, en dat als je natuur hebt hersteld, je niet zomaar mag toestaan dat het daarna weer verslechtert. Het kabinet is van mening dat die uitdaging voor Nederland te groot is, en stemde tegen de wet.

Wij zien juist het omgekeerde: als van natuurherstel werk wordt gemaakt, dan zijn nieuwe ontwikkelingen helemaal geen probleem, omdat gezonde natuur best tegen een stootje kan. Dat nu elke ontwikkeling een probleem is, wordt veroorzaakt doordat de natuur in een erbarmelijke staat is en niets meer kan hebben.

Het is logisch dat je het bereikte herstel niet weer verloren laat gaan. Dat zou immers verspilling van geld en inspanningen zijn. Juist door ervoor te zorgen dat er meer en vooral gezondere natuur is, komt er ook weer ruimte voor activiteiten die nu aanlopen tegen de stikstofvergunningen die niet meer afgegeven kunnen worden. Natuurherstel en economie gaan hand in hand.