Droogte probleem voor weidevogels - boeren en burgers helpen samen
De droogte van de afgelopen weken heeft grote gevolgen voor weidevogels. Het uitblijven van regen zorgt ervoor dat ze moeite hebben om voldoende voedsel te vinden. Vogels als de grutto en kievit hebben het al moeilijk door het gebrek aan geschikt leefgebied. En de huidige droogte doet er nu een schepje bovenop. Dit terwijl weidevogels in het broedseizoen - dat nu in volle gang is - juist meer voedsel nodig hebben om hun jongen te voeden.
"Vogels als de grutto en kievit zoeken in kleine ondiepe poeltjes in weilanden naar voedsel, zoals wormpjes en slakjes. Maar ze kunnen in deze droogte weinig vinden," zegt Jacomijn Pluimers, Senior Adviseur Voedsel & landbouw bij het Wereld Natuur Fonds. “Door de droogte zijn de regenwormen diep in de bodem weggekropen. De bodem is bovendien uitgedroogd en hard, waardoor de grutto er met zijn gevoelige snavel niet in kan prikken.”
Het gaat al langer niet goed met de boerenlandvogels, waaronder akkervogels en weidevogels. "Het eerder dit jaar gepubliceerde WWF Living Planet Report Nederland laat zien dat de populaties van karakteristieke wilde dieren in agrarische gebieden gemiddeld zijn gehalveerd (sinds 1990)”, vertelt Pluimers. “Iconische boerenlandvogels zoals de grutto en de veldleeuwerik staan ernstig onder druk.
Oorzaken voor het verlies aan weidevogels zijn onder andere het gebruik van schadelijke bestrijdingsmiddelen, de lage grondwaterstand, het vele en vroege maaien van graslanden en de monotone, dichte grasmat. zo'n leefomgeving is niet optimaal voor weidevogels. Er zijn weinig bloemen en daardoor weinig insecten, die de vogels juist graag eten. En de gemaaide graslanden zijn een onveilige plek voor kuikens om op te groeien, omdat ze zich nergens kunnen verschuilen of zelfs in de grasmaaier terecht kunnen komen. Velen redden het niet tot ze volwassen zijn, waardoor de populatie krimpt.
Diverse boeren helpen de weidevogels door water op delen van hun land te pompen (zogenaamde plasdras), door waar dat mogelijk is het waterpeil in sloten te verhogen en door het aanleggen van kruiden- en bloemrijk grasland. In het Friese plaatsje It Heidenskip hebben boeren en burgers het afgelopen jaar de handen ineen geslagen om tot een blijvende oplossing te komen voor het terugbrengen van de geliefde weidevogels.
In dit Friese project werken dorpsbewoners en boeren aan een bloemrijk en open landschap waar insecten en weidevogels zich thuis voelen. Het doel: de totale omgeving van het dorp It Heidenskip geschikt maken voor weidevogels, door kleine en grote weidevogelgebieden met elkaar te verbinden. De droom: in 2025 is er genoeg ruimte voor weidevogels om op te groeien, zijn er meer insecten en is de leeuwerik terug als broedvogel.
Een boer heeft een extra polderdijkje heeft gemaakt. Daarmee is dit voorjaar een droog perceel in één dag omgetoverd tot een mega-plasdras. “Met deze samenwerking waren we erg blij,” aldus initiatiefnemers Ysbrand Galama en Jitske Draijer. “De nieuwe plasdras zat gelijk helemaal vol met vogels, zoals meeuwen, maar ook wulpen, kemphanen en andere steltlopers. Mooi om te zien dat we met deze samenwerking een plasdras kunnen creëren en er zo direct meer voedzame ruimte ontstaat voor vogels.”
De afgelopen jaren zijn diverse graslandpercelen in It Heidenskip kruidenrijk gemaakt. Voor de boer betekent dat: alleen bemesten met een beetje stromest, het gras pas na het uitvliegen van kuikens maaien, en de percelen verder met rust laten. Galama: “Wegens de droogte zetten we zo nu en dan wel een pomp aan voor wat extra water. Het resultaat is een grote diversiteit aan bloeiende kruiden en grassen. Dat is een betere leefomgeving voor insecten en weidevogels, en levert de gemeenschap ook een prachtig landschap op. We volgen de vogels nu om te zien waar ze gaan nestelen. We hopen dat de kruidenrijke percelen de vogels goed doen.”
Project It Heidenskip is een van de winnaars van de Samen voor Biodiversiteitsprijs, mogelijk gemaakt door WWF Nederland. Deze prijs waardeert projecten waarin boeren en particulieren samenwerken aan het herstel van biodiversiteit in Nederland. Wil je het project It Heideskip op de voet volgen? Dat kan via hun Facebookpagina.
Ontvang inspiratie, acties, duurzame tips en het laatste natuurnieuws van WWF in je mail én krijg 10% korting in onze duurzame webshop (inschrijven mag vanaf 16 jaar, korting is van toepassing op hele assortiment met uitzondering van Bosje Bomen en alle boeken).