De oplossing tegen droogte én overstromingen
"We moeten ons haasten om water te onthaasten."
Als gevolg van klimaatverandering heeft Nederland last van droogte en meer kans op overstromingen. De oplossing van deze schijnbare tegenstelling vinden we in natuur. Landschappen die water vasthouden bij overstromingen en water leveren in tijden van droogte. Het kan! Hoe? Door het water te onthaasten, zodat het minder snel weg- en doorloopt. Denk aan kronkelende beken (met bevers die helpen), natte veengebieden als sponzen en ruimte voor onze rivieren. In het artikel "Het onthaasten van water" staan de natuurlijke oplossingen (NBS) uitgewerkt. Nu is het tijd om deze nieuwe ideeën uit te dragen. Zodat de overheid er niet alleen bekend mee is, maar ze ook omarmt. Bijvoorbeeld het komende jaar in de provinciale plannen in het kader van het Nationaal Programma Landelijk Gebied.
Er valt toch genoeg regen in Nederland?
Dat klopt! In een gemiddeld jaar is er een neerslagoverschot van 300 mm. Alleen zorgen seizoensinvloeden voor een ongelijke verdeling van het neerslagoverschot door het hele jaar heen. Waar het neerslagoverschot in de wintermaanden opbouwt, wordt in het voorjaar en zomer de verdamping groter en ontstaat er een neerslagtekort. Deze tegenstelling tussen neerslagoverschot en neerslagtekort wordt versterkt door klimaatverandering. We hebben ons landschap zo ingericht dat driekwart van het neerslagoverschot (versneld) wordt afgevoerd door een netwerk van drainagesystemen en verlengde beeklopen. Hierdoor wordt er te weinig water vastgehouden waarop we in droge tijden aanspraak zouden willen maken en ligt overstroming op de loer door precies diezelfde afvoersnelheid.
Win-win-win situatie
Van de haarvaten in ons watersysteem, via beken en grote rivieren tot in laag Nederland op polderniveau en hoe we de zoetwaterinname infrastructuur hebben ontworpen: in ons gehele watersysteem kunnen Nature Based Solutions bijdragen aan het voorkomen van wateroverlast én droogte. Kansen genoeg! Kijk maar naar de kansenkaarten natuurlijke klimaatbuffers, gemaakt door de natuurorganisaties. Een eerste, nu nog globale, stap in het concreet lokaliseren van kansen. Klimaatbuffers (een gebied waar natuurlijke processen de ruimte krijgen) kunnen meegroeien met klimaatverandering. Ze leveren natuur op, helpen bij wateroverlast en -tekort, verminderen de CO2-uitstoot, temperen hitte en creëren een gebied waarin ook de mens kan onthaasten. Win-win-win.
Wanneer beginnen we?
Ondanks alle voordelen is er nog altijd huiver bij overheden om dit soort ruimtelijke maatregelen te nemen. Ergens wel begrijpelijk, omdat er voor al die maatschappelijke opgaven aparte budgetten zijn, daar steeds weer een ander over gaat en bijvoorbeeld de Waterwet het met haar bepalingen moeilijk maakt om budgetten bij elkaar te voegen. Bijvoorbeeld het nemen van hoogwaterveiligheidsmaatregelen in combinatie met natuurherstel is bijna een onmogelijke opgave, terwijl dit júist kansen biedt. Samenwerking tussen overheden en integrale oplossingen met natuur, hoe veelbelovend ze ook zijn, komen daarom moeilijk van de grond. Het Rijk moet integratie mogelijk maken via de financieringsinstrumenten en wettelijke bepalingen daarover. Zo is eind vorig jaar een Tweede Kamer motie van D66 aangenomen om de baten van een aanpassing van de Waterwet in beeld te brengen, hoe staat het daar eigenlijk mee?
Blijf op de hoogte
Ontvang inspiratie, acties, duurzame tips en het laatste natuurnieuws van WWF in je mail én krijg 10% korting in onze duurzame webshop (inschrijven mag vanaf 16 jaar, korting is van toepassing op hele assortiment met uitzondering van Bosje Bomen en alle boeken).