Afspraken over verandering voedselsysteem: een voorwaarde voor slagen Biodiversiteitstop

We weten dat ons voedselsysteem onhoudbaar is. Het is de grootste veroorzaker van biodiversiteitsverlies wereldwijd, het heeft een negatieve impact op de bodem, onze eigen gezondheid, dierenwelzijn en het klimaat. Dat het huidige systeem op de schop moet was de olifant in de kamer op de recente Klimaattop in Egypte. De internationale gemeenschap heeft in Canada nog een laatste kans om het wél te adresseren want anders zijn we weer tien jaar verder.

Een akker in de Cerrado, Brazilië

Parijsakkoord voor de natuur

Een nieuw akkoord om biodiversiteit te beschermen wordt maar eens in de tien jaar gesloten. We hebben nu meer dan ooit een 'Parijsakkoord voor de natuur' nodig. Minister Christianne van der Wal is er in de laatste week namens Nederland, maar anders dan bij de jaarlijkse Klimaattop, blijven andere ministers - en de premier - thuis. Dat vinden wij echt een gemiste kans. Het is alle hens aan dek want de leefbaarheid van de aarde staat op het spel.

Aanjager natuurverlies

De manier waarop we voedsel produceren en consumeren is één van de grootste aanjagers van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. De gevolgen hiervan zijn zo ingrijpend dat we er ook onze eigen voedselzekerheid en mensenrechten mee ondermijnen. Extreem weer zoals overstromingen en droogte, verlies aan bestuivende insecten, watervervuiling en uitgeputte bodems zorgen nu al voor honger in grote delen van de wereld.

In de Hoorn van Afrika kampen miljoenen mensen met acute hongersnood als gevolg van extreme en aanhoudende droogte. In de afgelopen decennia is bijna de helft de Cerrado in Brazilië, een van een ’s werelds meest biodiverse gebieden, vernietigd voor veeteelt en monoculturen van soja voor veevoer.

Duizenden inheemse en lokale gemeenschappen zijn van hun land beroofd terwijl juist zij onmisbare kennis hebben over het beschermen van biodiversiteit. Het stoppen van ontbossing voor landbouw, het respecteren van mensenrechten en de omschakeling naar ‘natuurpositieve’ vormen van voedselproductie én plantaardige diëten zijn dan ook cruciale elementen die in een ‘Parijsakkoord voor de natuur' moeten staan.

Onderdeel van de oplossing

Dat we zo niet door kunnen gaan is vrijwel iedereen het over eens. Maar overheden en bedrijven lijken deze noodzaak nog niet te willen vertalen naar concrete acties om de manier waarop we, vooral in het Westen, voedsel produceren en consumeren hierop aan te passen. De grootschalige productie van vlees en zuivel in Nederland heeft bijvoorbeeld een enorme negatieve impact op biodiversiteit wereldwijd. Om zowel de klimaatdoelen te halen én natuurverlies te stoppen, moet het voedselsysteem onderdeel van de oplossing worden.

Samenwerken met natuur

En het is mogelijk: samenwerken met de natuur om voedsel en andere landbouwproducten op een duurzame manier te produceren. Dat betekent wel dat we op nationaal niveau grootschalig moeten investeren in natuurinclusieve voedselproductie zoals voedselbossen en biologische landbouw.

Het betekent ook dat we internationaal intensief moeten gaan samenwerken met inheemse gemeenschappen voor bijvoorbeeld voedsel uit tropische bossen en ambitieuze afspraken moeten maken die ontbossing uitbannen. Bovendien moeten we per direct schadelijke subsidies en praktijken binnen en buiten onze grenzen stopzetten en zowel Nederlandse boeren als 'ontwikkelingslanden' de nodige financiële steun bieden om deze veranderingen mogelijk te maken.

De vervuiling van bodem, water, en lucht met pesticiden en kunstmest mag niet meer toegestaan worden. Ten slotte is het van belang dat de toegang tot voedsel rechtvaardiger wordt verdeeld en overconsumptie van met name dierlijke eiwitten in westerse landen drastisch wordt verlaagd.

Minister Van der Wal

Er rust een enorme verantwoordelijkheid op de schouders van wereldleiders en politici zoals minister Christianne van der Wal. De transformatie van ons voedselsysteem mag niet opnieuw de olifant in de kamer zijn. De omslag naar een ‘natuurpositief’ voedselsysteem moet centraal worden gesteld in ambitieuze, meetbare en toerekenbare doelen voor biodiversiteit. Minder betekent niets anders dan natuur én toekomstige generaties in de steek laten.