Alles over Skittle-Dee en het beschermen van koraal

Ik sta op het punt het water in te gaan om samen met maatjes een duik te nemen. Tegen deze tijd van het jaar is het water warmer dan normaal. De badkuipachtige watertemperatuur in het water is comfortabel voor mensen, maar niet ideaal voor koralen.

We bevinden ons in het epicentrum van de uitbraak van de _Stony Coral Tissue Loss __Disease_, ook wel SCTLD genoemd, op Bonaire. Wanneer het wordt uitgesproken, wordt het acroniem uitgesproken als "skittle-dee." Het klinkt schattig, totdat je beseft dat deze zeer besmettelijke ziekte sinds 2014 de koraalriffen in het Caribisch gebied doodt. Om de verspreiding te voorkomen, zijn we door de marine parkautoriteit STINAPA verplicht om onze duikuitrusting te desinfecteren nadat we hier hebben gedoken.

Tot overmaat van ramp was het Caribische gebied het slachtoffer van de grootste, langste en meest extreme massaverbleking van koraal bij hoge temperaturen tot nu toe. Warmer dan normale watertemperaturen zorgen ervoor dat koralen gestresst raken. Gestresste koralen verliezen hun kleur. Ze 'bleken' en worden wit en zwak. Gebleekte koralen zijn minder veerkrachtig tegen koraalziekten en als koralen te lang gebleekt blijven, kunnen ze afsterven. Als je geen duiker of snorkelaar bent, stel je dan voor dat je een wandeling maakt in jouw favoriete bos, een natuurlijke ruimte waar je blij van wordt, een plek waar je van houdt. Stel je nu voor dat meer dan de helft van de bomen dood of stervend is. Zó hartverscheurend voelt dit.

Koraal kweken

De reden waarom we op deze locatie zijn, is om onze geadopteerde koraalkwekerij schoon te maken en te onderhouden. Wij doen vrijwilligerswerk voor Reef Renewal Foundation Bonaire, een organisatie die zich sinds 2012 inzet voor het herstel van de koraalriffen van Bonaire. Op deze kweeklocatie kweken ze fragmenten van vertakkend koraal, een koraalsoort die niet gevoelig is voor SCTLD. De koraalfragmenten worden vastgemaakt aan onderwaterstructuren die op bomen lijken, en zodra wat ik beschouw als ‘mijn babykoralen’ groot genoeg zijn, worden ze verzameld en geplant in gebieden waar ze de beste kans hebben om te overleven en te groeien. Twee keer per maand maken we de bomen schoon en zorgen we ervoor dat algen de kleine, kwetsbare stukjes Elkhorn- en Staghorn-koraal niet overwoekeren.

Hoewel ik het moeilijk vind om de combinatie van SCTLD en koraalverbleking te zien, zijn er tekenen van herstel. Sommige van de gebleekte koralen lijken hun kleur terug te krijgen. Zelfs de structuren van de afgestorven koralen bieden nog steeds een thuis voor vele soorten vissen en wezens. De riffen van Bonaire staan bekend om hun biodiversiteit en tijdens het korte zwemmen passeren we papegaaivissen die turfalgen eten, een pauwbot die zijn best doet om op te gaan in een stukje zand, magere trompetvissen gecamoufleerd in zacht koraal, een grote school blauwe zweempjes zich als een bende over de zeebodem voortbewegen, een levendige jonge maanvissenkoningin die zich verbergt in de buurt van een stukje paarse buissponzen, een anemoon vol poetsgarnalen, helderpaarse en gele sprookjesbaarzen die rondschieten, en een grote gevlekte murene die uit een spleet in het water gluurt vanuit een dode koraalkop.

Behandeling

Ook al bestaat SCTLD al bijna tien jaar in de regio, er zijn nog steeds weinig behandelingsmogelijkheden en geen genezing. Omdat we in het zuidelijke Caribische gebied zijn gevestigd, waren de ABC-eilanden (Aruba, Bonaire en Curaçao) de laatste die door SCTLD werden getroffen. Het Nederlands Caribisch Programma van WWF-NL ondersteunt lokale organisaties bij het implementeren van behandelingen, preventiemaatregelen en ‘best practices’ die zijn geleerd uit andere door de SCTLD getroffen gebieden.

WWF-NL helpt bijvoorbeeld het CARMABI-onderzoekscentrum op Curaçao met hun programma om de verspreiding van SCTLD te behandelen en te voorkomen. In dit programma wordt door duikers die zich als vrijwilliger hebben opgegeven, een antibioticapasta rechtstreeks op zieke koralen aangebracht. We ondersteunen ook Reef Renewal Foundation Bonaire met hun koraalkwekerij- en restauratieproject in Lac Bay. RoffaReefs ontvangt ook steun voor hun innovatieve aanpak om populaties van belangrijke soorten zoals papegaaivissen te kweken en te versterken.

Echte oplossingen

Maatregelen zoals behandeling en herstel vormen echter slechts een deel van het grote geheel. Om koralen gezond en veerkrachtig te houden tegen externe bedreigingen zoals ziekten en hittestress, moeten we ons ook concentreren op lokale en regionale maatregelen om de veerkracht van onze kustgebieden en de waterkwaliteit te beschermen. Daarom richt de Nederlands-Caribische strategie zich op problemen zoals afvalwater, afvloeiing, zwerfvuil op zee en niet-duurzame kustontwikkeling. We ondersteunen ook op natuurlijke oplossingen (Nature-based Solutions), zoals mangroveherstelprojecten, om de veerkracht van de kust op te bouwen.

Klinkt ingewikkeld? Dat komt omdat riffen ingewikkeld zijn. Wist je dat koraalriffen naar verluidt de hoogste biodiversiteit hebben van alle ecosystemen ter wereld? Zelfs meer dan een tropisch regenwoud! Koraalriffen beslaan minder dan één procent van de oceaanbodem, maar herbergen meer dan 25% van al het zeeleven. Daarom kunnen we niets minder doen dan alles geven, op alle mogelijke fronten, om deze essentiële natuurlijke hulpbronnen voor onszelf en voor toekomstige generaties veilig te stellen.