Vreedzaam samenleven met tijgers dankzij honing

Het verzamelen van wilde honing is een traditie en voor veel mensen een belangrijk middel van bestaan. Maar het is gevaarlijk werk. Tijdens het verzamelen van wilde honing diep in de mangrovebossen zijn de moulis, traditionele honingverzamelaars, kwetsbaar voor aanvallen van tijgers. Ongeveer zes honingverzamelaars sterven elk jaar in de Sundarbans doordat ze een tijger tegenkwamen, een tragedie die heeft geleid tot de term ‘bloedhoning’.

Traditionele honingverzamelaars op zoek naar bijenraten door de dichte mangrove van de Sundarbans. Ondertussen zingen ze tot de godin van de Sundarbans, Ma Bonbibi, om hen veilig te houden. Ze gebruiken hooi en gebladerte om een vuur te maken en een rituele puja uit te voeren, voordat ze de rook gebruiken om de bijen te kalmeren. © Tanmoy Bhaduri / WWF

Om het aantal tijgergerelateerde sterfgevallen onder honingverzamelaars te verminderen is WWF-India samen met lokale partners in 2014 een proefproject begonnen met bijenkasten in een afgeschermde omgeving. En met succes! Voor de mensen én de tijgers. Deelnemers aan het project kijken nu anders tegen deze roofdieren in hun omgeving aan, want conflicten met tijgers zijn voor hen niet langer een bedreiging. Het besef groeit dat tijgers essentieel zijn voor het behoud van het ecosysteem waarvan de mensen in de Sundarbans afhankelijk zijn.

Met een gerust hart

"Als er geen tijgers waren, zouden de mensen het woud vernietigen door alle bomen te kappen om in hun levensonderhoud te voorzien. We zouden door het wegvallen van de bescherming die de mangroves ons geven, nog meer schade ondervinden van de stormen", zegt Mahua Pramanik op een zwoele namiddag. Mahua is een mouli en verzamelt wilde honing, waarvoor ze vroeger met haar familie het bos introk. Nu er bijenkasten zijn hoeft ze haar leven niet meer te riskeren, en kan ze met een gerust hart de traditionele praktijk van haar familie voortzetten.

Mahua Pramanik met haar dochter voor hun woning in Bhuvaneswari village © Tanmoy Bhaduri / WWF

Beter af dan vroeger

Mahua en haar man zijn een van de ongeveer 80 families die betrokken zijn bij een honingcoöperatie die gebruik maakt van bijenkasten die in veilige, met netten afgezette gebieden aan de rand van het bos staan. "Het is veel veiliger om het op deze manier te doen, en de bijen verzamelen nog steeds stuifmeel van de mangrovebomen, zodat de honing zijn hoge kwaliteit behoudt", zegt ze.

Mahua (links) en Pratima (rechts) controleren een van de bijenkasten. Pratima zegt: "Er zijn nauwelijks middelen van bestaan voor ons vrouwen. Dit honingproductieproces is volledig milieuvriendelijk en geeft ons een waardig middel van bestaan." © Tanmoy Bhaduri / WWF

Maar behalve meer veiligheid levert het project haar ook een betere en betrouwbaardere bron van inkomsten. "We zijn veel beter af dan vroeger en mijn kind zit nu op een goede school", lacht ze.

Het project, dat aanvankelijk werd opgezet in een partnerschap tussen WWF en het Sundarbans Biosphere Reserve, werd gefinancierd vanuit een pot voor tijgerbescherming. Nu Mahua's familie er rechtstreeks van profiteert, steunt zij het beschermen van de tijgers in het gebied. "Ik wil meer van dit soort projecten hier in de buurt zien", legt Mahua uit, "zodat andere mensen ook een goed leven kunnen krijgen."

Pot honing wordt gewogen © Tanmoy Bhaduri / WWF

Modern ondernemerschap

Het verhaal van Mahua laat zien dat sociaal-economische ontwikkeling en natuurbehoud onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden, zeker in de context van het samenleven van mens en tijger. Het risico dat een mens en een tijger elkaar tegenkomen is drastisch verminderd. Het doel is meer projecten op te zetten die zichzelf in stand houden en die groeien, zodat de gemeenschappen niet afhankelijk zijn van financiering van buitenaf. Dit vergt uitgebreide training en ondersteuning in de beginfase, maar zoals het collectief laat zien - het is mogelijk.

"We zijn begonnen als een klein project", zegt Mahua. Achter haar staan rijen na rijen potten vol met de merkhoning Bonphool. "Tegenwoordig produceren we alleen al in de Sundarbans 45 ton honing in drie maanden tijd en hebben we de productie opgeschaald naar drie andere regio's in West-Bengalen. We verkopen het nu online op onze website en op Amazon!"

© Tanmoy Bhaduri / WWF