Het Wereld Natuur Fonds en ARK Natuurontwikkeling gaan zich in een vervolgtraject inspannen om de vleet terug te krijgen in de Nederlandse Noordzee. De vleet is met een lengte van tweeëneenhalve ruim twee meter de grootste roggensoort van Europa en deze ‘reuzenmanta van de Noordzee’ kwam in de 19e eeuw veelvuldig voor in de Nederlandse wateren. Door steeds intensievere visserij is de vleet uit het zuidelijke deel van de Noordzee verdwenen. Hij wordt alleen nog gezien rondom Schotland en Ierland. Het stekelroggenonderzoek toont aan dat kweek en herintroductie een positieve rol kunnen spelen bij het opbouwen van gezonde populaties roggen in de Noordzee. Immers, als je beter weet waar een dier graag verblijft, kun je zijn leefgebied ook beter beschermen. Daarmee biedt het programma hoop voor een terugkeer van de vleet.
Veel soorten zijn al verdwenen
Haaien en roggen kwamen tot in de jaren vijftig veel voor in de Noordzee, maar hun aantallen (soorten en individuen) zijn de laatste decennia drastisch teruggelopen. Sterke populaties haaien en roggen zijn nodig voor een gezonde Noordzee, aangezien zij als grote predatoren een belangrijke rol vervullen in het ecosysteem. Van de 18 haaien- en roggensoorten die nu nog in de Noordzee voorkomen is ongeveer de helft bedreigd. Ernstig bedreigde soorten, zoals de vleet en de zee-engel, komen mogelijk in het Nederlandse deel van de Noordzee al helemaal niet meer voor. Zulke ernstig bedreigde haaien-en roggensoorten zullen niet snel op eigen kracht in de Nederlandse Noordzee terugkeren.
Innovatieve aanpak
Aafke Brader, WWF Noordzee-expert: “Op land en in zoetwater is al veel ervaring opgedaan met het kweken en uitzetten van bedreigde diersoorten. Voor haaien en roggen, was deze aanpak nog vrijwel onbekend terrein. Een aantal organisaties die zich bezighouden met natuurherstel, visserij en viskweek hebben het pionierswerk opgepakt. We hebben samen veel geleerd. Een volgende stap is het delen van deze kennis. Tegelijkertijd is kweek en herintroductie altijd een laatste redmiddel: je ontwikkelt een reddingsboei waarvan je hoopt dat je hem nooit nodig zult hebben. Het beschermen van leefgebieden is het allerbelangrijkst”.
Stekelrog als voorbeeld voor anderen
De stekelrog bleek een ideale soort voor het onderzoek. Deze roggensoort is niet bedreigd, en hij plant zich gemakkelijk voort in gevangenschap. Het onderzoeksproject heeft veel kennis opgeleverd over wat er in de basis nodig is voor succesvolle kweek van haaien en roggen in gevangenschap en hoe je opgekweekte dieren kunt voorbereiden op een leven in het wild. Met akoestische zenders en tags wordt onderzocht hoe de uitgezette roggen zich verspreiden en of ze vanuit de uitzetlocaties in de deltawateren de weg naar open zee kunnen vinden. We zien dat ons werk internationaal gevolgd wordt. Zo zijn er afgelopen maand in het Kattegat ook een aantal gezenderde roggen uitgezet, onder toeziend oog van de Deense kroonprinses Mary.
Duizenden meldingen
In totaal zijn er sinds 2018 bijna 400 opgekweekte stekelroggen uitgezet in het wild. Van de 80 roggen die uitgerust zijn met een zender zijn tot op heden duizenden meldingen binnengekomen via het LifeWatch-observatorium. Dit is een systeem met antennes in de Westerschelde en in het Belgische gedeelte van de Noordzee dat voorbij zwemmende gezenderde roggen kan registreren. De verkregen gegevens duiden op een indrukwekkende 95 % overleving van alle uitgezette roggen. Hoopvolle data voor een vervolgtraject met de reusachtige vleet.
Lees meer over ons werk voor haaien en roggen in de Noordzee
