Natuur het (Paas)haasje?

Ben ik dan de enige roepende in de groene woestijn van Engels raaigras? Nee: de roep om een duurzame oplossing voor het te intensieve landbouwsysteem wordt steeds breder gedragen. Niet alleen door de ‘groene’ organisaties, wetenschappers en adviescommissies en de demissionair minister van landbouw, maar ook door steeds meer boeren.

Dus dan ben ik vast blij met de recente oproep door diverse organisaties voor een ‘Nationaal akkoord duurzame landbouw’? Het antwoord: ja én nee. Ik licht graag even toe waarom:

• Ja: ik ben positief dat een brede groep vertegenwoordigers van bedrijfsleven, agrarische sector, onderzoek en natuurorganisaties elkaar vinden. In hun oproep bepleiten ze onder andere een nationaal akkoord met daarin wettelijk vastgelegde doelen op het gebied van klimaat, biodiversiteit, lucht (stikstof), bodemgezondheid, water en landschap. En dat is goed. Want ook WWF-NL wil dat er voortvarend werk wordt gemaakt van herstel van natuur in Nederland.
• Nee: ik ben minder positief over het idee dat we daarvoor weer opnieuw met elkaar om tafel gaan zitten en kostbare tijd verliezen met praten. Die tijd is er niet meer. Nog langer uitstellen leidt tot verder natuurverlies en onzekerheid bij boeren. Het is nu tijd om werk te maken van de wettelijke afspraken die er al liggen en met een ambitieuze aanpak te komen.

De dialoog aangaan en samen tot oplossingen komen is goed en ik ben daar ook echt een voorstander van. Persoonlijk ben ik al 20 jaar in gesprek met de landbouwsector over hoe we tot een toekomstbestendiger model komen, voor natuur én boeren. Dat betekent soms ook compromissen sluiten, maar niet op zo’n manier dat de natuur verder verslechtert.

De oplossing is duidelijk: zonder substantiële reductie van stikstofuitstoot zullen de miljarden aan investeringen voor natuurherstel niet effectief kunnen worden ingezet. Dan blijft het dweilen met de kraan open, net zoals de afgelopen jaren. Ook blijkt dat de nieuwe stikstofwet nu al niet houdbaar is. Dit werd opnieuw duidelijk doordat de rechter een streep zette door een uitbreiding van een veestal, omdat niet te garanderen is dat de uitstoot door technische maatregelen ook echt zal afnemen. Deze maand hebben een groep topambtenaren een verkenning uitgebracht met de duidelijke boodschap dat krimp van de veestapel noodzakelijk is om de stikstofcrisis definitief op te lossen en biodiversiteitsherstel mogelijk te maken. Daarnaast is reductie van stikstof is een belangrijke randvoorwaarde voor het weer op gang brengen van de woningbouw.

Mijn oproep aan álle politieke partijen is daarom om tijdens de coalitieonderhandelingen het stikstofprobleem niet langer vooruit te schuiven, maar aan te pakken. Het advies van de Commissie Remkes ‘Niet alles kan overal’ is duidelijk en kan zo worden overgenomen in het coalitieakkoord: reduceer minimaal 50% van de stikstofuitstoot in 2030. Door de import van soja en ander veevoer drastisch terug te schroeven en alleen voer voor koeien, varkens en kippen uit Nederland te gebruiken, zal het mestoverschot verdwijnen en daarmee ook de stikstofcrisis. Dit zal leiden tot een krimp van de veestapel die voor een snel natuurherstel het beste kan plaatsvinden rondom de meest kwetsbare en aangetaste natuurgebieden. En laten we deze aanpak dan combineren met stimulerend beleid ten gunste van natuurvriendelijke kringlooplandbouw. Het is dan essentieel dat boeren actief ondersteund worden in het ontwikkelen van nieuwe verdienmodellen, zodat zij ook met minder dieren een gezond toekomstperspectief hebben.

En als ik dan toch even ambitieus meedenk met politiek Den Haag dan zie ik dit als opmaat naar gerichte investeringen om groen uit de coronacrisis te komen, bij te dragen aan de klimaataanpak en het op gang brengen van de woningbouw. Zo kunnen alle grote uitdagingen in samenhang worden opgelost waarbij economie en natuur hand in hand gaan. Boeren krijgen zo weer toekomstperspectief en wij burgers een aantrekkelijke en gezonde leefomgeving. Laten wij, als onderdeel van natuur, het goede voorbeeld van de lente volgen en gewoon nu aan de slag gaan voor een opbloeiend Nederland. Wie wil dat nou niet?