Gecertificeerde soja en ontbossing

Wat betreft de cijfers voor Nederland, berekent het rapport alleen de hoeveelheid die wordt gebruikt in Nederland om ons vee te voeren, dus niet het volume wat rechtstreeks doorgevoerd wordt. In landen zoals Brazilië vindt nog steeds grootschalige ontbossing en natuurvernietiging plaats, met name in de Cerrado savanne – waar het grootste deel van de soja die in Nederland wordt gebruikt als veevoer vandaan komt. Ongeveer 60% van de soja die in Nederland als veevoer wordt gebruik, is afgedekt met RTRS-credits. Het overige deel van het volume voldoet wel aan de FEFAC-richtlijn die door de sector zelf is opgesteld, maar waarbij legale ontbossing is toegestaan en ook vernietiging van bijvoorbeeld de Cerrado savanne niet is uitgesloten. Zowel RTRS als andere FEFAC-credits vertegenwoordigen nauwelijks fysieke stromen en zijn dan ook een papieren werkelijkheid. Van de gigantische schepen die in de Nederlandse havens aanleggen, kan dus niet worden aangetoond dat de soja die ze bevatten vrij is van ontbossing, certificaat of niet.

Gebruik van eerder gekapte stukken bos

Ook voor het volume RTRS-soja dat wordt gebruikt in de Nederlandse veehouderij wordt bijvoorbeeld op bedrijven waar bos al eerder is gekapt ontbossingsvrije soja geproduceerd en daarvoor worden certificaten uitgegeven die als credits worden verhandeld. Omdat een fysieke RTRS- sojastroom in eerste instantie logistiek lastig te organiseren was voor de veevoersector, heeft het Wereld Natuur Fonds zeven jaar geleden de inzet van credits door o.a. de veevoersector gestimuleerd als eerste stap. De veevoersector heeft sinds die tijd de noodzakelijke vervolgstappen nooit gezet, namelijk het importeren van fysieke ontbossingsvrije sojastromen èn daarnaast het verminderen van soja om kringlopen te sluiten.

Stikstofoverschot en biodiversiteitsverlies

Nevedi stelt dat de import van gecertificeerde soja door de Nederlandse veehouderij het meest duurzaam is vanwege de lagere carbon footprint ten opzichte van Europese alternatieven. Daarbij gaat Nevedi voorbij aan het feit dat alle import van soja voor de Nederlandse veehouderij een belangrijke bijdrage levert aan het stikstofoverschot en het grootschalige verlies aan biodiversiteit dat daarmee gepaard gaat in ons eigen land. Het eenzijdig kijken naar carbon footprint in plaats van alle duurzaamheidsaspecten mee te nemen, leidt tot ongewenste afwenteling die aan de basis staat van een veehouderijsysteem dat niet langer houdbaar is.

Door alle import van veevoer is Nederland is het meest veedichte land ter wereld geworden met meer dan 100 miljoen kippen, varkens en koeien en alle milieuproblemen en gezondheidsrisico’s van dien. De resultaten daarvan ervaren we in eigen land dagelijks. Een transitie naar een natuurvriendelijke kringlooplandbouw is onafwendbaar. En daarmee ook het terugdringen van de import van veevoer. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we die omslag zo gaan inrichten dat natuur zich kan herstellen en veehouders weer toekomstperspectief hebben? En hoe kan de veevoersector een onderdeel van de oplossing worden, in plaats van mede-veroorzaker van het probleem? Het blijven vasthouden aan het huidige volume aan veevoerimporten in plaats van in te zetten op kringlooplandbouw is vooral van belang voor iedereen die verdient aan boeren en niet de boer zelf.

EU-regelgeving als aanpak

Uit ons rapport blijkt dat certificering van grondstoffen zoals RTRS helaas niet heeft geleid tot het stoppen van ontbossing omdat de noodzakelijke omvang en impact van gecertificeerde soja onvoldoende bleken. In Nederland èn wereldwijd. WWF dringt er daarom samen met vele andere organisaties op aan om ontbossing met hoge urgentie aan te pakken. We zien op korte termijn strenge en ambitieuze EU-regelgeving als een effectieve aanpak. De EU-bossenwet biedt een uitgelezen kans de import van producten uit gebieden waar natuur is vernietigd gerelateerd aan deze productie, uit te sluiten. Als Nevedi écht een duurzame koploper wil zijn binnen Europa dan nodig ik ze van harte uit onze inzet voor deze EU-wetgeving te steunen. En daarnaast ook werk te maken van kringlooplandbouw. Voor natuur én boeren.

Natasja Oerlemans

Hoofd Unit Voedsel & Landbouw Wereld Natuur Fonds (WWF)