Noorwegen brengt Noordpool in gevaar

Dit kon ik met eigen ogen zien toen ik enkele jaren geleden meereisde naar Spitsbergen met ijsbeeronderzoekers van het Noors Polair Instituut. Ik had me ondoordringbare vlaktes zee-ijs voorgesteld waar het schip niet doorheen zou kunnen komen. Niets bleek minder waar. Zonder problemen voer het schip rond Spitsbergen en zelfs de Noorse collega’s verbaasden zich over de geringe hoeveelheid zee-ijs. We hadden de grootste moeite om ijsberen te vinden; geen zee-ijs betekent slecht nieuws voor ijsberen, narwalvissen en die andere unieke soorten die hiervan afhankelijk zijn.

Het zee-ijs, en met name de rand van het zee-ijs, is onmisbaar voor de vele dieren in het Noordpoolgebied. Er groeien veel algen, waar vissen en kreeften van afhankelijk zijn. Deze dieren worden weer gegeten door robben en walvissen, hier hebben de ijsberen weer profijt van. Deze marginale ijs-zone wordt bedreigd door de opwarming van de aarde, maar ook door de nieuwe economische ontwikkelingen in het gebied. Deze nieuwe activiteiten zetten nog meer druk op de natuur van het Noordpoolgebied. Seismisch onderzoek en scheepvaart zorgen voor onderwatergeluid, wat schadelijk is voor veel zeedieren zoals walvissen. Olie- en gaswinning brengen in dit afgelegen gebied enorme risico’s met zich mee; een olieramp in het Noordpoolgebied is niet te voorkomen én niet op te ruimen, met alle gevolgen van dien.

Het is dan ook onvoorstelbaar dat de Noorse regering overweegt om de olie- en gaswinning in de Barents Zee nog verder uit te breiden. Een belangrijke stap hierin is het aangeven van de grens van de marginale ijs-zone in dit gebied. Wetenschappers adviseren de zone op te schuiven naar het zuiden tot aan de groene lijn; het gebied ten noorden daarvan is kwetsbaar, onmisbaar voor de Arctische biodiversiteit, en zou daarom aangemerkt moeten worden als beschermd gebied. De Noorse overheid houdt vast aan de rode lijn - een stuk verder naar het noorden toe - tot ver in de kwetsbare marginale ijs-zone. Zo blijft een veel groter gebied open voor verdere olie- en gasontwikkeling, met alle onaanvaardbare risico’s van dien. Noorwegen is een prachtig land, dat graag adverteert met de ongereptheid van haar natuur en haar ontwikkelingen op weg naar duurzaamheid voor de bühne brengt. Tegelijkertijd is de olie- en gaswinning een van de belangrijkste inkomstenbronnen voor het welvarende land. Het belang van deze industrie wordt daarnaast belastingtechnisch enorm bevoordeeld.

Ik hoop dat Noorwegen zich echt zo groen toont als het zich graag doet voorkomen, en geen olie-en gaswinning toestaat ten noorden van de groene lijn. Soms maakt dit onophoudelijke gevecht voor de natuur me moedeloos. Maar hoe lang het ook duurt, en hoe lastig de strijd soms is, ik kan me niet voorstellen dat ik m’n schouders teleurgesteld ophaal. Want de pracht en praal van het Noordpoolgebied zijn magnifiek, en haar bewoners verdienen de rust en ruimte om zich aan het veranderende klimaat aan te passen. Ik ben blij dat ik daar mijn steentje aan kan bijdragen en ik weet dat heel veel mensen dat ook doen. Ik hoop dat de Noorse overheid halverwege juni een keus maakt vóór de natuur van de Barents Zee, vóór walvissen, robben, ijsberen en zeevogels, en niet voor verdere uitbreiding van de olie- en gasindustrie.

UPDATE:
Helaas werd op 18 juni duidelijk dat een meerderheid van het Noorse parlement de olie- en gaslobby steunt en de exploitatie van de Barents Zee uitbreidt. Hiermee gaat de Noorse regering in tegen het advies van wetenschappers, die ervoor pleitten om een van 's werelds belangrijkste biologische plekken beter te beschermen.