Een betoverende nacht in het land van de sneeuwluipaard

Ik neem jullie mee op avontuur...

naar de uitgestrekte vlaktes en grillige gebergtes van West-Mongolië waar ik in 2016 was. Om er te komen was al een avontuur op zich. Ik vloog via Moscow naar Ulaanbaatar, de hoofdstad van Mongolië. Daar voegden verschillende collega’s uit Rusland en Duitsland zich bij me en renden we naar de gate van de aansluitende vlucht. Die stond op het punt van vertrek, er was geen tijd meer om bagage fatsoenlijk in te checken en de paspoorten te controleren. We moesten alles afgeven aan ‘een mannetje’ die het wel even zou regelen. Niet geheel gerust stapte ik toch maar aan boord van het kleine toestel waarvan de motoren al stonden te draaien in de vrieskou.

Bandensporen op de maan

Na een kalme vlucht van zo’n drie uur landden we op het vliegveld van Khovd, waar zowaar de bagage keurig op een kar kwam aanrijden. Ook hadden we al snel onze paspoorten weer terug. Het was een leuk weerzien met onze Mongoolse collega’s die ons bij de auto’s stonden op te wachten voor het laatste deel van de lange reis. Gedurende een korte tijd volgden we de enige geasfalteerde weg in de regio, waarna we een scherpe bocht maakten de steppe op. De enige wegen in het uitgestrekte landschap zijn de bandensporen van voorgaande voertuigen die naar niets lijken te leiden. Het is net of je op de maan bent. Er is niets. Het is plat, omzoomd met bergen in de verte en je komt geen mens tegen. De harde, snijdende wind neemt zand en balen verdroogd gras met zich mee.

Sneeuwluipaard!

Het werd donker. Na een paar uur doemde er in de verte een lichtje op. Toen we dichterbij kwamen, bleek het ons kamp van witte gers te zijn. Hier zouden we de komende dagen verblijven. Door het gebrek aan zonlicht en vermoeidheid van de lange reis kreeg ik het inmiddels koud, dus ik was heel blij dat we bij het kamp waren aangekomen.
Na een warm onthaal kwam al snel het bericht dat we meteen de auto weer in moesten. Er was geen tijd om te eten, want er was een sneeuwluipaard gevangen om te zenderen. Op zo’n moment is er geen tijd te verliezen; het dier bevindt zich in een stressvolle situatie en moet zo snel mogelijk weer worden vrijgelaten.

-30 graden

Snel trok ik alle lagen kleding aan die ik bij me had, griste een mueslireep uit m’n tas en sprong weer terug in de auto. Er volgde een lange en hobbelige weg, dwars door droge rivierbeddingen de bergen in. Bovenaan de route zat een herder als een standbeeld op zijn paard. Hij stond hier al urenlang in het donker op wacht en ik vroeg me hardop af hoe het kon dat hij nog niet was doodgevroren bij temperaturen van rond de - 30! Hier konden we niet verder met de auto en begon één van de zwaarste beklimmingen van mijn leven. Het was naar beneden, maar wel over een puinhelling met losliggende stenen. Ik ben niet zo’n held en ook behoorlijk onhandig. Ineens was daar een sterke hand en een kalmerende stem. Onze gids loodste me in zijn geruststellende Mongools naar beneden.

Schim in de nacht

En wat we daar zagen maakte alle ontberingen in één klap goed. Er lag een twee jaar oud sneeuwluipaardvrouwtje, vastgehouden aan haar poot naast het karkas van een paard. Ze had er smakelijk van gegeten, maar was erg ongelukkig nu ze geen kant op kon. Snel maakte mijn collega Chimeddorj het verdovingsgeweer klaar en bracht haar in slaap. Toen konden we haar van dichtbij bekijken. Met haar wollige vacht en lange staart zag ze er krachtig uit. Tegelijkertijd kon ik me niet voorstellen hoe zo’n relatief klein dier kon overleven in zo’n onvriendelijk leefgebied. Nadat ze een zender om had gekregen en alle metingen waren verricht kreeg ze snel een antigif. Toen ze weer was bijgekomen ging ze er als een schim in de nacht vandoor.

Naar adem happen op 3500 meter hoog

Opgeladen door deze fantastische ervaring begon ik opgetogen aan de klim terug naar boven. Dat viel vies tegen. Ik was vergeten dat we ineens op ruim 3.500 meter hoogte zaten en hapte letterlijk naar adem. Denkend aan de sneeuwluipaard zocht ik een kalm tempo en sleepte mezelf de berg weer op. Om me heen liepen de gids en herders als berggeiten omhoog, ze wachtten mij en mijn collega’s geduldig op bij de auto.
Op de terugweg waren we allemaal enorm uitgelaten en praatten we honderduit over wat we zojuist hadden gezien. Terug in het kamp wachtte er een warme maaltijd waarna ik zeer voldaan in mijn dikke slaapzak kroop.

Respect

Wat me van deze dag en nacht het meeste is bijgebleven, is het ontzag voor het rauwe landschap waar kou en wind de baas zijn. Maar vooral ook een diep respect voor de rangers en lokale herders die zich ondanks de grootste ontberingen dag en nacht inzetten voor de bescherming van deze natuur. Daar denk ik nog vaak aan terug wanneer ik behaaglijk aan mijn bureau zit hier op kantoor in Zeist.