In dit vernieuwende project werken vijf organisaties samen die zich bezig houden met natuurbescherming van de Noordzee: Wereld Natuur Fonds, Sportvisserij Nederland, Dutch Shark Society, Blue Linked en Stichting De Noordzee. Het pilotproject dat vandaag is gestart gaat meer informatie opleveren die bijdraagt aan het herstel van haaien- en roggenpopulaties in de Noordzee. Ook wordt bekeken of de uitgezette stekelroggen de route richting de Noordzee goed kunnen vinden.
Stekelroggen
De organisaties hebben ervoor gekozen om de proef te beginnen met stekelroggen. De soort is niet bedreigd en in delen van de Noordzee gaat het weer beter, met name voor de Engelse kust. In het Nederlandse deel komen stekelroggen nog weinig voor.
De stekelrog plant zich makkelijk voort in gevangenschap. De eitjes komen uit publieke aquaria. Als die in het kweekcentrum in Utrecht uitkomen, leren kleine rogjes op levende garnalen te jagen. Voordat de dieren worden uitgezet krijgen ze merkje, om hun gedrag in kaart te kunnen brengen.
Bedreigde soorten
Roggen en haaien kwamen tot in de jaren vijftig veel voor in de Noordzee. Maar sinds de opkomst van de intensieve visserij en het verdwijnen van kraamkamers door de aanleg van de Afsluitdijk en de Deltawerken zijn hun aantallen drastisch teruggelopen. Door hun trage voortplanting zijn ze bovendien erg kwetsbaar voor menselijke activiteiten. Van de 17 haaien- en roggensoorten die nu nog in de Noordzee zijn er 9 bedreigd. Ernstig bedreigde soorten, zoals de vleet en de zee-engel, komen in het Nederlandse deel van de Noordzee vrijwel helemaal niet meer voor.
De kans dat ernstig bedreigde haaien-en roggensoorten op eigen kracht weer volop in de Noordzee terugkeren en uitgroeien tot gezonde populaties is klein. Het Wereld Natuur Fonds, Dutch Shark Society, Blue Linked, Sportvisserij Nederland en Stichting de Noordzee zijn daarom aan de slag gegaan met dit innovatieve proefproject. Op land en in zoetwater is al veel ervaring met het fokken of kweken en uitzetten van bedreigde diersoorten. Voor zeevissen – en zeker haaien en roggen - is deze aanpak nog vrijwel onontgonnen terrein.
Noordzee
Kirsten Schuijt, directeur Wereld Natuur Fonds: “De Noordzee is ons grootste natuurgebied met veel bijzondere dieren, zoals haaien en roggen. Hoewel veel soorten zijn beschermd, gaat het niet goed. Daarom hebben ze een extra zetje nodig. Door roggen en haaien te kweken en uit te zetten in de natuur hopen we dat ze in de toekomst weer volop in de Noordzee leven. Als deze proef met de niet-bedreigde stekelrog lukt, kunnen we later ook populaties van bedreigde soorten helpen herstellen.”
Vissers
Aan sport- en beroepsvissers is gevraagd om gemerkte stekelroggen die zij vangen te meten en het nummer op het merkje door te geven op www.sharkray.eu. De dieren zijn onderdeel van een wetenschappelijk experiment, waarbij het de bedoeling is dat ze zo snel mogelijk levend worden teruggezet in zee. Tot 2019, als het project afloopt, worden zo’n duizend gekweekte stekelroggen uitgezet. In het kweekcentrum is proefondervindelijk vastgesteld dat de roggen geen hinder ondervinden van de merkjes.
Het proefproject moet onder meer uitwijzen hoe de uitgezette roggen zich verspreiden en of ze vanuit de Oosterschelde de weg naar open zee vinden. Als de pilot met de stekelroggen slaagt, bekijken de organisaties of ze bedreigde soorten, zoals de ernstig bedreigde vleet en de zee-engel, op een vergelijkbare manier kunnen helpen. Naast roggen is het de bedoeling om in een later stadium het project voort te zetten met honds- en kathaaien.
Lees hier een update van hoe het met de uitgezette stekelroggen en haaien gaat.