Ook in de Emiraten zijn voedselbossen een hot topic
Voor het eerst staan landbouw en voedsel hoog op de agenda op de VN-Klimaattop in Dubai. Daarom is WWF-NL's voedsel- en landbouwexpert Natasja Oerlemans er dit keer ook bij. Op de enige vrije dag van de top nam ze een kijkje bij een landbouwproject van de collega's van Emirates Nature-WWF. Ze doet verslag van haar bezoek in dit blog.
We staan onder grote wuivende dadelpalmen en zien alleen maar groen om ons heen. Op de kleine boerderij van Rashid kwetteren de vogels en zoemen er allerlei insecten zoals libelles. Een groter contrast met de weg hiernaartoe is niet denkbaar: eindeloze zandvlaktes richting het bergachtige emiraat Fujairah. In de dalen hebben natuurlijke waterbronnen ervoor gezorgd dat hier al eeuwenlang dadels en ander voedsel wordt geproduceerd, via een ingenieus systeem van irrigatiekanalen (falaj). Een groene oase dus.
Bij de Verenigde Arabische Emiraten denk je al gauw aan woestijnen, naast de hypermoderne steden aan de kust natuurlijk. Ik was dan ook blij verrast met het voorstel van onze Emirates Nature-WWF collega’s om op de vrije dag van de klimaattop op excursie te gaan naar hun landbouwproject.
Samen met de lokale bevolking werken onze collega's aan het herstel van de traditionele irrigatiesystemen, duurzaam waterbeheer en natuurpositieve voedselbossen met dadelpalmen, fruit- en notenbomen en gras voor geiten en schapen. Duurzaam gebruik van water is niet alleen belangrijk voor de productie van voedsel, maar ook voor natuur.
De afgelopen decennia heeft overmatige onttrekking van grondwater echter geleid tot een daling van de grondwaterstand en zijn de traditionele irrigatiekanalen opgedroogd. Dat ging ook ten koste van natuur. Met dit herstelproject wil Emirates Nature-WWF andere grondeigenaren laten zien dat voedselbossen volop kansen bieden in een veranderend klimaat en weer economisch rendabel kunnen worden.
Een voorbeeld is door een monocultuur van alleen dadelpalmen diverser te maken door het aanplanten van andere bomen zoals de Arabische Moringa (Moringa Peregrina). De Moringaboom produceert bladeren die als voedsel of veevoer kunnen dienen, de wortels van jonge planten kunnen worden gegeten en uit het zaad kan hoge kwaliteit olie worden gewonnen. De bloemen zijn interessant voor de natuurlijk voorkomende dwerghoningbij (apis florea) en de honing die zij maken, is zeer gewaardeerd en levert veel geld op. De Moringa is dus echt een wonderboom! Inmiddels zijn ook de buren van Rashid geïnteresseerd en willen zij ook andere bomen aanplanten en klimaatbestendiger maken.
Ik ben blij dat de Emirati (inwoners van de Emiraten) steeds meer interesse krijgen voor klimaatbestendige voedselproductie in eigen land en voor natuur. Op dit moment wordt meer dan 90% van het voedsel geïmporteerd en dit soort projecten laat zien dat er ook in droge gebieden voedselproductie mogelijk is, al blijft het denk ik op kleine schaal want de beschikbare hoeveelheid water in natuurlijke bronnen is natuurlijk beperkt.
We hadden deze hoopvolle excursie hard nodig na de laatste dag van de eerste week van de klimaattop. Alles was zo voortvarend begonnen met de verklaring die inmiddels door meer dan 150 landen, waaronder Nederland, is ondertekend en waarin zij toezeggen de transitie van het voedselsysteem op te nemen in hun klimaatbeleid.
Maar de verklaring is nog vrijblijvend zonder concrete doelen en afspraken over een stappenplan en de onderwerpen die aangepakt zullen worden onder de klimaatafspraken. Daarover werd afgelopen week officieel onderhandeld onder de weinig sexy noemer van 'Sjarm el Sjeik Joint Work on Agriculture and Food Security (SSJW)’. Maar de onderhandelaars werden het niet eens en hebben dinsdag besloten de stekker te trekken uit de gesprekken en pas in juni 2024 in Bonn verder te praten.
Een enorme gemiste kans, want de urgentie om de uitstoot uit de landbouw te verminderen, voedselproductie aan te passen aan klimaatverandering, voedselverspilling aan te pakken en consumptie te verduurzamen is groot. Ook hebben veel boeren al te maken met de gevolgen van klimaatverandering en hoe eerder landen maatregelen nemen om te investeren in natuurpositieve landbouw, hoe beter. Ook voor voedselzekerheid voor de meest kwetsbare mensen.
De laatste dagen van de top is het WWF-lobbyteam op voedsel samen met veel andere natuur- en ontwikkelingsorganisaties druk in de weer om het belang van klimaat voor voedselsystemen in de teksten te krijgen van de officiële afspraken die landen maken op deze klimaattop. Bijvoorbeeld in de tussenbalans oftewel Global Stocktake (GST) waarin de conclusies komen over de voortgang sinds het klimaatakkoord van Parijs in 2015.
Die voortgang is bij lange na niet voldoende en zonder een omslag in de wijze waarop we voedsel produceren en consumeren zal het niet lukken om binnen de 1,5 gradendoelstelling te blijven. Zelfs niet als fossiele brandstoffen worden uitgefaseerd. Het lobbyen betekent luisteren naar de onderhandelingen, de conceptteksten doorspitten en nieuwe tekstsuggesties doen aan de onderhandelaars van de verschillende overheden. Het is vervolgens superspannend om te zien of onze suggesties dan worden overgenomen.
De meest hoopvolle ontwikkelingen hier vind ik dat allerlei organisaties, vooruitstrevende landen en wetenschappers niet aan het afwachten zijn, maar gewoon al aan de slag gaan. Zo was de WWF Pandazaal afgeladen vol met geïnteresseerden die meer wilden horen over ons nieuwe rapport met tips en maatregelen om de omslag van voedselsystemen onderdeel te maken van nationale klimaatplannen. Dus we zijn gewoon al aan de slag, want klimaat, natuur en boeren kunnen niet meer wachten!
Ontvang inspiratie, acties, duurzame tips en het laatste natuurnieuws van WWF in je mail én krijg 10% korting in onze duurzame webshop (inschrijven mag vanaf 16 jaar, korting is van toepassing op hele assortiment met uitzondering van Bosje Bomen en alle boeken).