Overal ter wereld moet bos wijken voor landbouwgrond voor de productie van onder meer soja, palmolie en cacao. Ontbossing gaat vaak gepaard met ernstige mensenrechtenschendingen en grootschalige natuurvernietiging in de vorm van bosbranden. Dit jaar waren deze bosbranden wereldwijd ongekend hevig. In onder andere Latijns-Amerika en Indonesië zijn vele miljoenen hectares natuur in vlammen opgegaan om plaats te maken voor sojateelt voor veevoer of palmolieplantages.
Uit satellietgegevens gepubliceerd door het Braziliaanse ruimte onderzoekstinsituut (INPE) bleek onlangs nog dat het ontbossingspercentage van de Amazone met 30 procent is gestegen tot bijna 10.000 km². En nog steeds staan bossen en savannes in brand. Dit heeft desastreuze gevolgen voor natuur, tal van bedreigde diersoorten en het klimaat.
Anna Schoemakers (directeur Greenpeace Nederland) vertelt: “De soja die wij importeren om onze koeien, kippen en varkens te voeren moeten inheemse volken, de beste beschermers van het bos, bekopen met hun leven. Onder de regering Bolsonaro gaat de ontbossing in Brazilië ongekend hard door. Het is hoog tijd dat Europa zelf in actie komt tegen wereldwijde ontbossing en mensenrechtenschendingen die daarmee gepaard gaan.”
Europa importeur ontbossing
De Europese Unie is wereldwijd een van de topimporteurs van soja en palmolie uit landbouwgebieden waarvoor vaak bos is platgebrand. Samen zijn de EU-lidstaten verantwoordelijk voor 36 procent van de wereldwijde import van producten die verband houden met ontbossing. Nederland heeft, als grootste importeur en doorvoerhaven van soja, een belangrijke verantwoordelijkheid om ontbossing te stoppen. Van alle soja wordt 90 procent gebruikt voor veevoer. De overige 10 procent gaat grotendeels naar technische toepassingen in de vorm van oliën en biodiesel en voor een klein deel naar soja voor menselijke consumptie.
Bossenwet
Een krachtige Europese bossenwet verplicht bedrijven om niet meer betrokken te zijn bij ontbossing. Bedrijven mogen hun product alleen verkopen wanneer zij kunnen aantonen dat in de gehele productieketen, van grondstof tot aan eindproduct, aan alle gestelde criteria wordt voldaan.
Marieke Harteveld (directeur natuurbescherming Wereld Natuur Fonds) vertelt: “Bossen en savannes herbergen ontelbaar veel plant- en diersoorten, bieden voedsel en medicijnen en reguleren ons klimaat. Maar deze natuur verdwijnt ook verontrustend snel. Iconen als de orang-oetan, ara, jaguar en bosolifant staan ernstig onder druk. Alleen van de Amazone is de afgelopen vijftig jaar al een vijfde verloren gegaan. Een Europese bossenwet helpt waardevolle natuurgebieden en alles wat er leeft te behouden."
Momenteel onderhandelen EU-lidstaten over een nieuw pakket aan maatregelen tegen ontbossing wereldwijd. Het is nog geen uitgemaakte zaak dat een bossenwet hiervan onderdeel gaat zijn. Daarnaast is het van cruciaal belang dat een dergelijke wet om ontbossing tegen te gaan niet alleen betrekking heeft op bossen maar ook op andere ecosystemen zoals savannes. Naar verwachting worden de onderhandeling volgende maand afgerond. Tot die tijd is het van belang dat zoveel mogelijk betrokken Europese ministers zich uitspreken voor een bossenwet.