Het zal je maar gebeuren... een jaguar in je achtertuin

Een van deze workshops vindt plaats in Apuí, in het zuiden van de Amazone. Door ontbossing in deze regio verliezen dieren als de jaguar en poema steeds meer leefgebied. Ze vinden minder prooidieren, kunnen moeilijker een partner vinden en kunnen niet meer migreren tussen beboste gebieden. Ook delen ze hun favoriete voedsel met de lokale bevolking: de pekari. Lokale gemeenschappen willen hun vee veilig houden en hun land veilig kunnen bewerken. Dit levert spanningen op waarbij de jaguar helaas vaak het onderspit delft. Jaguars worden gedood uit wraak omdat ze vee of huisdieren aanvallen, of omdat ze de lokale bewoners schrik aanjagen of in zeldzame gevallen aanvallen.

Evaldo Karô, van de inheemse Munduruku-gemeenschap en inwoner van Barra de São Manuel, raakte gewond door een jaguar toen hij acht jaar oud was. Hij herinnert zich dat hij bij de rivier was toen hij van achteren werd verrast door een jaguar. Maar zelfs met zo'n ervaring gelooft Evaldo nog steeds in het veilig samenleven met de jaguar en wil hij helpen bij het behoud van de soort. “De jaguars in hun eigen ruimte en wij in de onze. Wij zijn degenen die hun huis zijn binnengedrongen en nu moeten we leren met hen te leven”, zegt hij.

Voetafdrukken en cameravallen

Tot nu toe leek het doden van jaguars de enige optie. Milton Patrício da Silva, een kleinschalige veehouder uit de regio, legt uit: “De bewoners zeggen dat het doden van de jaguar de oplossing is. In de twintig jaar die ik hier nu woon is er niemand geweest die ons leert hoe we op een andere manier met de situatie moeten omgaan. Het gaat nu om bewustwording, deze kennis verspreiden en de conflicten verminderen. Ik wil dat mijn zoon toegang krijgt tot kennis die ik niet had toen ik jonger was.”

Aan de workshops doen onder meer landeigenaren en vertegenwoordigers van gemeenschappen mee. De deelnemers leren bijvoorbeeld hoe ze lampen kunnen installeren die werken op zonnepanelen, hoe ze geschikte omheiningen voor vee kunnen bouwen en hoe ze cameravallen kunnen installeren en gebruiken. Ook krijgen ze meer informatie over de jaguar zelf én wat je moet doen als je er een tegenkomt. Een van de opdrachten focust op het herkennen van voetafdrukken en andere sporen. Niet alleen jaguars doden vee, maar ook slangen of honden kunnen de dader zijn. Als vastgesteld kan worden dat er een andere doodsoorzaak was, lopen jaguars minder risico uit wraak te worden gedood.

Herkennen van een voetafdruk van een jaguar

Samenwerken en samenleven

In Iguaçu National Park, op de grens van Brazilië en Argentinië, wordt al 15 jaar samengewerkt met 400 veeboeren in de omgeving om jaguars te beschermen en hun populatie te laten groeien. In 2009 leefden er in het gebied slecht 9 tot 11 jaguars, in 2020 werden er al 24 dieren geteld! En ook de meest recente workshop biedt snel resultaat. “De techniek om op strategische plaatsen vuurwerk af te steken heeft al geholpen om een jaguar van mijn terrein te verjagen. Ik heb zijn sporen niet meer gezien”, aldus Milton, 15 dagen na de workshop.