De grootste landdieren ter wereld
Elk jaar worden duizenden Afrikaanse olifanten gedood voor hun slagtanden.
Afrikaanse olifant
Afrikaanse olifanten zijn ’de grootste landdieren ter wereld. Een mannelijke olifant wordt ‘de bul’, de stier genoemd. Hij kan wel 7,5 m lang worden en ruim 3 m hoog bij de schouder en 6 ton/6000 kilo wegen.
De slurf is een verlengstuk van de bovenlip en neus en wordt gebruikt voor communicatie en het hanteren en vastpakken van objecten, waaronder voedsel. Afrikaanse olifanten hebben twee tegenover elkaar liggende puntjes aan het einde van hun slurf, een soort vingers, in tegenstelling tot de Aziatische olifant, die er maar één heeft.
De slagtanden van een olifant zijn doorgegroeide snijtanden in zijn bovenkaak. Ze groeien zijn hele leven door. Daarom hebben oude dieren soms enorm lange slagtanden. Zowel de mannetjes als vrouwtjes van de Afrikaanse olifant hebben slagtanden, die ze gebruiken bij gevechten en bij het eten en graven naar water.
Het andere opvallende kenmerk van Afrikaanse olifanten zijn hun zeer grote oren, waardoor ze overtollige warmte kunnen kwijtraken.
In de slurf van een olifant zitten 150.000 spieren en spiertjes.
Wat is er aan de hand?
Ondanks een verbod uit 1989 op de internationale handel in ivoor worden (Afrikaanse) olifanten nog steeds intensief bejaagd door stropers. Hun ivoren slagtanden zijn het meest gewild, maar hun vlees en huid worden ook verhandeld. Elk jaar worden duizenden Afrikaanse olifanten gedood voor hun slagtanden. Het ivoor wordt vaak naar Azië gesmokkeld en daar tot beeldjes en sieraden bewerkt.
Daarnaast wordt het leefgebied van de olifant almaar kleiner en versnipperd door de aanleg van wegen, akkers en nederzettingen. De olifant kan niet meer gebruik maken van zijn oude trekroutes en komt steeds vaker in aanraking met mensen. En dat overleeft hij lang niet altijd.
Waarom is het belangrijk om de Afrikaanse olifant te beschermen?
De aanwezigheid van Afrikaanse olifanten helpt om geschikte leefgebieden voor veel andere dier- en plantensoorten in stand te houden. Eén op de drie boomsoorten in de bossen van Centraal-Afrika heeft olifanten nodig om zijn zaden te verspreiden en te laten ontkiemen. Olifanten spelen een doorslaggevende rol bij het vormgeven van hun leefgebied vanwege de enorme impact die ze hebben op factoren variërend van zoetwater tot bosbedekking.
Waardoor wordt de Afrikaanse olifant bedreigd?
-
1
Stoperij
De populaties Afrikaanse olifanten zijn door de jacht sterk teruggebracht tot het huidige niveau van rond de 415.000. In een eeuw tijd is 90% van de olifanten in Afrika verloren gegaan. Dit grootschalige verlies en de dreiging dat de olifant in Afrika zou uitsterven leidde tot een verbod op de internationale handel in ivoor dat in 1990 van kracht werd. Desondanks was er ook in het eerste decennium van deze eeuw weer sprake van een ware stroperijcrisis, aangejaagd door de toegenomen vraag naar ivoor bij de groeiende middenklassen in Azië. Dit leidde tot torenhoge ivoorprijzen en een sterke toename van de stroperij door georganiseerde criminele bendes. Vooral de olifantenpopulaties in centraal en oostelijk Afrika waren doelwit van de stropersbendes, maar ook voorheen veilige grote populaties in het zuiden liepen risico. Het aantal olifanten dat wordt gedood voor hun slagtanden lijkt gelukkig af te nemen, maar nog steeds bedreigt stroperij de Afrikaanse olifant in zijn voortbestaan, vooral de bosolifanten in de regenwouden van centraal Afrika.
-
2
Verlies en versnippering van leefgebieden
Afrikaanse olifanten hebben minder ruimte om te zwerven dan ooit tevoren. Commerciële houtkap, plantages voor biobrandstoffen en mijnbouw vernietigen niet alleen leefgebieden, maar leggen ook afgelegen bossen open voor stropers. Armoede, gewapende conflicten en de ontheemding van mensen door burgerconflicten dragen ook bij tot verlies en versnippering van leefgebieden. Al deze factoren dwingen olifanten naar kleinere beschermde gebieden en belemmeren de vrijheid van olifanten om rond te zwerven.
-
3
Conflicten tussen mens en olifant
Naarmate leefgebieden kleiner worden en menselijke bevolking zich uitbreidt, komen mensen en olifanten meer met elkaar in contact. Waar boerderijen grenzen aan het leefgebied van olifanten of de migratiecorridors van olifanten blokkeren, komt schade aan gewassen en dorpen, of erger, regelmatig voor. Dit leidt tot conflicten die olifanten vaak verliezen.
Wat doet WWF?
WWF biedt strategische en technische ondersteuning aan om de toekomst van dit icoon van Afrika veilig te stellen.
WWF is actief in Centraal-, Oost-, Zuid- en West-Afrika en werkt met tal van partners en heeft tot doel levensvatbare populaties van bos- en savanneolifanten in ten minste 10 staten te behouden.
Het probeert dit te bereiken door projecten te ondersteunen die:
De bescherming en het beheer van olifanten verbeteren
door:
- uitrusting en training te geven aan teams tegen stroperij;
- de oprichting van nieuwe beschermde gebieden aan te moedigen en het beheer van bestaande beschermde gebieden te verbeteren;
- samen met gemeenschappen programma's te ontwikkelen voor het beheer van wilde dieren die bijdragen aan het behoud van olifanten en tegelijkertijd voordelen bieden aan de lokale bevolking;
- wetenschappelijk onderzoek naar populatiegroottes.
Illegale handel terugdringen
- door trends in de illegale handel in olifantenproducten te volgen;
- het doen van onderzoek om gegevens over binnenlandse ivoormarkten te monitoren;
- en werken met het Wildlife Crime Initiative van WWF en TRAFFIC.
Capaciteit opbouwen binnen staten die verspreid liggen
- door regeringen te helpen bij het opstellen van regionale en nationale strategieën voor het behoud van connectiviteit en grensoverschrijdende trekroutes voor olifanten;
- capaciteit ontwikkelen om olifantenpopulaties te onderzoeken, te tellen en te monitoren;
- training geven in ??;
- en pleiten voor staten in het verspreidingsgebied om de wetgeving ter bescherming van olifanten bij te werken en uit te voeren.
Conflicten tussen mens en olifant verminderen
- door natuurbeheerders en lokale gemeenschappen te trainen in het gebruik van effectieve instrumenten zoals het gebruik van elektrische hekwerken, chilibommen en early warning systemen;
- en het verfijnen van huidige methoden op basis van wat het beste werkt in specifieke situaties.
- Daarnaast helpen we mensen met zgn. conservation agriculture, een efficiënte manier van boeren die meer opbrengt op minder grond en dus meer bos voor olifanten over laat en conflicten vermindert.
Ondersoorten
Gerelateerde artikelen
Ruim baan voor olifanten
Reddingsplan grootste grensoverschrijdend natuurgebied in Afrika
Legale ivoorhandel discussiepunt tijdens CITES
Singapore verbiedt ivoorhandel vanaf september 2021
Geplande dam in Zambiaanse Luangwa-rivier gaat niet door
Hervatting olifantenjacht in Botswana geen goed plan
Wat kan ik doen?
Word donateur
Help mee door de natuur structureel met ons te beschermen voor een vast bedrag per maand. Je ontvangt hierbij een leuk welkomstcadeau. Samen kunnen we werken aan een prachtige wereld vól natuur!